3 tips nhỏ giúp con hạn chế nổi mụn khi ôn thi
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.'Ninja' xe máy chở con nhỏ 'phóng như bay' trên đường cấm: Dân mạng phẫn nộ!
“Công việc của mình khá bận nên chỉ có thể chăm sóc khu vườn vào ban đêm. Khoảng 21 giờ mỗi ngày, khi các thành viên trong gia đình đã ngủ thì mình mới lên vườn kiểm tra cây, bắt sâu nếu có. Mình có trang bị thêm hệ thống tưới nước tự động nên cũng đỡ vất vả”, anh Toàn chia sẻ.
Sau vụ bỏ 300 khách ở Phú Quốc, công ty Đài Loan 'tuyên bố phá sản'
Honor X9c có khả năng kháng nước và bụi đạt chuẩn IP65M ("M" là viết tắt của khả năng bảo vệ 360° khỏi tia nước). Đặc biệt, máy còn được nâng cấp độ cảm ứng để người dùng có thể dễ dàng chụp ảnh, trả lời tin nhắn, thao tác trên máy linh hoạt ngay cả khi tay bị ẩm ướt.Honor X9c còn gây ấn tượng khi là smartphone đầu tiên trang bị pin Silicon-carbon dung lượng lớn 6.600 mAh. Chỉ với một lần sạc, người dùng có thể trải nghiệm đến 48,4 giờ nghe nhạc liên tục hoặc 25,8 giờ xem video trực tuyến. Kèm với đó là công nghệ sạc nhanh Honor SuperCharge 66W cho phép nạp đầy năng lượng chỉ trong thời gian ngắn, kết hợp cùng hệ thống AI (trí tuệ nhân tạo) điều chỉnh theo thói quen sạc. Về thiết kế, Honor X9c được trang bị màn hình cong AMOLED 6,78 inch, với độ phân giải chuẩn 1,5K, tốc độ làm tươi 120 Hz cùng độ sáng tối đa lên đến 4.000 nit, mang đến trải nghiệm hiển thị sắc nét, chi tiết. Với cam kết luôn phát triển sản phẩm đặt người dùng làm trung tâm, màn hình Honor được hỗ trợ một loạt tính năng tiên tiến nhằm bảo vệ thị giác như công nghệ khử nháy sáng tần số cao PWM Dimming 3.840 Hz trên HONOR X9c, kèm chế độ hiển thị ban đêm sinh học mang lại cảm giác thoải mái ngay cả khi sử dụng trong thời gian dài. Đối với mẫu máy X9c smart, sản phẩm được trang bị màn hình lớn LCD 6,8 inch, tốc độ làm tươi 120 Hz và độ sáng đạt 850 nit và độ phân giải 2.412 x 1.080 mang đến khả năng hiển thị mọi hình ảnh, video rõ ràng. Cả Honor X9c và Honor X9c smart đều được trang bị hệ thống camera chính 108 MP đi kèm cảm biến lớn 1/1,67 inch và khẩu độ f/1.75 giúp mang đến những bức ảnh sắc nét. Đặc biệt, camera của X9c series có khả năng chụp ảnh với mức zoom 10x và riêng Honor X9c còn có thêm công nghệ chống rung quang học (OIS) đảm bảo những bức ảnh luôn rõ nét dù trong điều kiện rung lắc hay ánh sáng yếu.Ngoài ra, cả hai sản phẩm đều có thiết kế siêu mỏng nhẹ, với Honor X9c có kích thước 7,98 mm và nhẹ 189 g, còn với Honor X9c smart có kích thước 7,88 m và 193 g. Cả hai đều chạy trên hệ điều hành MagicOS 8.0 trên nền tảng Android 14 và có dung lượng lưu trữ là 12 GB - 256 GB. Điểm khác biệt là Honor X9c có bộ vi xử lý Qualcomm Snapdragon 6 Gen 1 và với Honor X9c smart là bộ vi xử lý MediaTek Dimensity 7025-Ultra.Tại thị trường Việt Nam, Honor X9c sẽ được mở bán đặc biệt tại hệ thống FPT Shop với giá bán chính thức là 9,49 triệu đồng kèm bộ quà tặng hấp dẫn là Honor Band 9 và tai nghe Honor Choice Earbuds X7e. Trong khi đó, phiên bản Honor X9c smart sẽ được bán đặc quyền tại hệ thống Thế Giới Di Động với giá bán chính thức là 7,99 triệu đồng và tặng kèm theo Honor Band 9 và Honor Choice Earbuds X5.
Trong 24 - 48 giờ tiếp theo, nắng nóng tiếp tục xảy ra trên diện rộng ở các tỉnh miền Đông và cục bộ ở các tỉnh miền Tây. Các tỉnh Bình Phước, Đồng Nai có thể nắng nóng cục bộ trên 37 độ C. TP.HCM và các tỉnh biên giới nhiệt độ phổ biến 35 - 36 độ C.
Chiến sự Ukraine ngày 792: Nga tuyên bố kiểm soát thêm nhiều cứ điểm thuận lợi
Không chỉ ban ngày mà nhiệt độ ban đêm cũng ở mức cao kỷ lục trong tháng 2 ở nhiều quốc gia trên khắp châu Phi. Đặc biệt ở khu vực nam Phi nhiệt độ cao hơn mức trung bình tháng 2 từ 4 - 5°C.
